Grunwald 1410 rok.

Tadeušo Popielio ir Zygmunto Rozvadovskio DIORAMA
ŽALGIRIO MŪŠIS
tarptautinėje Žalgirio pergalės 600 metų jubiliejui (1410-2010) skirtoje parodoje KAIP TAI ATSITIKO DIDŽIAJAME MŪŠYJE... ŽALGIRIO ATODANGOS
2010 m. lapkričio 10 d. -2010 m. gruodžio 5 d.
Radvilų rūmai, Vilniaus g. 22, Vilnius

Teksto autorius Marijus Uzorka

Diorama Tadeusza Popiela i Zygmunta Rozwadowskiego

Bitwa pod Grunwaldem
wystawa międzynarodowego zwycięstwa pod Grunwaldem, jego 600 – lecia (1410 – 2010)
Jak doszło do tak wielkiej bitwy...Grunwaldzkie odkrycia.

10 listopad 2010 roku do 5 grudnia 2010 roku

Pałac Radziwiłłów, WILNO, ul. Wileńska 22

Autor tekstu: Marijus UZORKA



  1. Jogaila (apie 1351-1434) - Algirdo sūnus, Lietuvos didysis kunigaikštis (1377-1381, 1382-1392) ir Lenkijos karalius (1386-1434), 1386 m. Krokuvoje pakrikštytas Vladislovo vardu. Jogaila rėmė Vytauto Rytų politiką ir jo karą su kryžiuočiais. Dalyvavo sudarant strateginį karo žygio planą, lenkų kariuomenę sujungė su Vytauto atvestais pulkais. Vadovavo jungtinei Lietuvos ir Lenkijos kariuomenei.
2. Zemovitas V (Ziemowit) - Jogailos seserėnas, Mazovijos kunigaikštis 1426-1434 m. Žalgirio mūšio metu stebėjo kautynes kartu su Jogaila ir jo palyda.
3. Mikalojus Moravecas iš Kunosuvkos (Mikołaj Morawiec z Kunosówki) - Jogailos dvaro pulko riteris, laikęs Lenkijos Karalystės mažąją vėliavą.
4. Zbignevas Olesnickis (Zbigniew Oleśnicki, 1389-1455) mūšyje apgynė Jogailą nuo pasikėsinusio kryžiuočio Dypoldo Kiokerico fon Dyberio (Diepold Kóckeritz von Dieber). Vėliau - Krokuvos vyskupas, pirmasis lenkas, tapęs Šv. Romos katalikų bažnyčios kardinolu, aktyviausias Vytauto vainikavimo Lietuvos karaliumi priešininkas.
5. Jonas Menžykas iš Dombrovos (Jan Mężyk z Dąbrowy, +1437) - lenkų riteris, pataurininkis, artimas Jogailos pagalbininkas. Vėliau - Lvovo vaivada.
6. Mikalojus Trombą (Mikołaj Trąba, 1358-1422) - Lenkijos pakancleris, Gniezno arkivyskupas, pirmasis Lenkijos primas. Aršus Kryžiuočių ordino priešininkas. Žalgirio mūšio metu buvo šalia Jogailos ir jo palydos. Po kautynių vadovavo trofėjų surašymui.
7. Dypoldas Kiokericas fon Dyberis (Diepold Kockeritz von Dieber) - kryžiuočių riteris, kilęs iš Meiseno (Saksonija), pasikėsinęs į Jogailą Žalgirio kautynių metu.
8. Vytautas (apie 1352-1430) - Kęstučio sūnus, Lietuvos didysis kunigaikštis (faktinis nuo 1392 m., juridinis nura 1401 m.). 1383 m. pakrikštytas pas kryžiuočius Vygando vardu, o 1386 m. - Krokuvoje Aleksandro vardu. Nepriėmęs čekų husitų siūlytos karūnos, gyvenimo pabaigoje nesėkmingai siekė vainikuotis Lietuvos karaliumi. Tikrasis jungtinės Lietuvos ir Lenkijos kariuomenės Žalgirio mūšyje vadas, tiesiogiai vadovavęs dešiniajam sąjungininkų kariuomenės sparnui, kuriame buvo Lietuvos kariuomenė.
9. Vėliavininkas, laikęs Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės vėliavą.
10. Jokūbas Skarbekas iš Gūros (Jakub Skarbek z Góry, +1448) - lenkų riteris, mūšyje į nelaisvę paėmęs kryžiuočių pusėje kovojusį Štětino kunigaikštį Kazimierą.
11. Martynas iš Vrocimovičių (Marcin z Wrocimowic, +1441 / 1442) - Krokuvos žemės vėliavininkas, Lovičiaus seniūnas, Žalgirio mūšio metu laikęs Lenkijos Karalystės vėliavą su baltuoju ereliu.
12. Zindramas iš Maškovicų (Zyndram z Maszkowic, + prieš 1414) - Krokuvos kalavijininkas. Tikrasis Lenkijos kariuomenės vadas Žalgirio mūšyje.
13. Florijonas iš Korytnicos (Florian z Korytnicy) - lenkų riteris, Vislicos kaštelionas
14. Jurgis (Kristupas) Gersdorfas - kryžiuočių riteris, vadovavęs Kryžiuočių ordino šv. Jurgio vėliavai.
15. Zaviša Juodasis (Zawisza Czarny, 1370-1428) - garsus lenkų riteris, pavaizduota; besikaunantis su kryžiuočiu dėl didžiojo magistro mažosios vėliavos.
16. Ulrichas fon Jungingenas (Ulrich von Jungingen, apie 1360-1410) - didysis Kryžiuočių ordino magistras, vokiečių kariuomenės Žalgirio mūšyje vyriausiasis vadas. Vokiečių ordino nariu (vienuoliu) tapti Ulrichą paskatino vyresnysis jo brolis, Ordino magistras Konradas (1397-1407). Po Konrado mirties 1407 m. birželio 26 d. Ulrichas buvo išrinktas didžiuoju magistru ir žuvo Žalgirio lauke 1410 m. liepos 15 d.
17. Kazimieras (1380-1434) - Štětino kunigaikštis, kovėsi kryžiuočių pusėje. Žalgirio mūšyje buvo paimtas į nelaisvę.
18. Konradas Baltasis - Silezijos Olesnicos kunigaikštis, kovėsi kryžiuočių pusėje ir čekų buvo paimtas į nelaisvę.

T. Popielo ir Z. Rozvadovskio diorama Žalgirio mūšis (1910) ir jos schemos fragmentas
Lvovo istorijos muziejus


1. Jagiełło (około 1351 – 1434) – syn Olgierda, Wielki Książę Litewski (1377 – 1381, 1382 – 1392) i król Polski (1386 – 1434), w 1386 roku ochrzczony w Krakowie imieniem Władysław. Jagiełło popierał wschodnią politykę Witolda i jego walkę z krzyżakami. Brał udział w przygotowaniu strategicznego planu wojennej wyprawy wojsk polskich z połączonymi siłami – przybyłymi pułkami Witolda. Dowodził połączonymi wojskami Litwy i Polski.
2. Ziemowit V – siostrzeniec Jagiełły, książę Mazowsza 1426 – 1434. Podczas bitwy pod Grunwaldem , razem z Jagiełlą i jego orszakiem obserwował bitwę.
3. Mikołaj Morawiec z Kunosówki – rycerz pułku dworskiego Jagiełły, trzymał chorągiew małą Królestwa Polskiego.
4. Zbigniew Oleśnicki 1389 – 1455, w czasie walki obronił Jagiełłę przed zamachem krzyżaka Diepold`a Kőckeritz`a von Dieber. Później- biskup krakowski, jako pierwszy Polak został kardynałem katolickiego Kościoła Św. Rzymu, aktywny przeciwnik koronacji Witolda na króla Litwy.
5. Jan Mężyk z Dąbrowy +1437 polski rycerz, podczaszy, bliski pomocnik Jagiełły. Później - wojewoda Lwowa.
6. Mikołaj Trąba 1358 – 1422 – polski podkanclerzy, arcybiskup gnieźnieński, pierwszy Prymas Polski. Zawzięty przeciwnik zakonu. W czasie bitwy pod Grunwaldem był obok Jagiełły i jego dworu. Po bitwie dowodził spisem trofeów.
7. Diepold Kőckeritz von Dieber – krzyżacki rycerz, pochodzący z Meisen (Saksonia) chciał zabić Jagiełłę w czasie bitwy pod Grunwaldem i dlatego zginął
8. Witold (około 1352 – 1430) – syn Kiejstuta, Wielki Książę Litewski (rzeczywiście od 1392 roku, prawnie od 1401 roku) W 1383 roku ochrzczony przez krzyżaków imieniem Wigand a w 1386 roku w Krakowie imieniem Aleksander. Nie przyjął proponowanej przez czeskich husytów korony, dążył do sięgnięcia po koronę dla Litwy w końcu swego żywota , co mu się nie udało. Prawdziwy dowódca połączonych sił Litwy i Polski, bezpośrednio dowodził prawym skrzydłem połączonych wojsk, którym byli litewscy żołnierze.
9. Proporcowy, trzymający proporzec Wielkiego Księstwa Litewskiego.
10. Jakub Skarbek z Góry +1448 – polski rycerz, w czasie bitwy pojmał do niewoli, walczącego po krzyżackiej stronie księcia szczecińskiego Kazimierza.
11. Marcin z Wrocimowic +1441/1442 – proporcowy Ziemi Krakowskiej , starosta łowicki, podczas bitwy grunwaldzkiej trzymał proporzec Królestwa Polskiego z białym orłem.
12. Zyndram z Maszkowic +przed 1414 – krakowski miecznik. Rzeczywisty dowódca polskiego wojska w bitwie pod Grunwaldem.
13. Florian z Korytnicy – polski rycerz, kasztelan z Wiślicy.
14. Jurgis (Kristupas) Gersdorf – krzyżacki rycerz, dowódca krzyżacki i flagi Św. Jerzego.
15. Zawisza Czarny 1370 – 1428 – sławny polski rycerz, tutaj wyobrażony w walce z krzyżakami o małą flagę wielkiego mistrza.
16. Ulrich von Jungingen – około 1360 – 1410 – wielki mistrz zakonu krzyżackiego, najwyższy dowódca niemieckich żołnierzy w bitwie grunwaldzkiej. Brat Ulricha zachęcał do zostania dowódcą a także do bycia członkiem zakonu (zakonnikiem), był on mistrzem zakonu, nazywał się Konrad 1397 – 1407. Po śmierci Konrada 26 czerwca 1407 roku Ulrich był wybrany wielkim mistrzem i zginął w czasie bitwy grunwaldzkiej 15 lipca 1410 roku.
17. Kazimierz 1380 – 1434 – książę szczeciński walczący po krzyżackiej stronie. W czasie bitwy grunwaldzkiej był pojmany do niewoli.
18. Konrad Biały – książę śląsko – oleśnicki, walczący po krzyżackiej stronie, Czesi pojmali go w niewolę.

Tadeusza Popiela i Zdzisława Rozwadowskiego diorama ,,Bitwa pod Grunwaldem” (1910rok) i jej fragmentaryczny schemat. Muzeum historyczne we Lwowie.