Herb Jurborka na Żmudzi z zamku w Panemunės
Romualdas MARCINKUS - urodził się w 1907 roku w Jurborku (lit. Jurbarkas). Ucząc się w Szkole Wojennej w Kownie, ukończył oficerski kurs Witolda Wielkiego dla oddziałów awiacji, stając się lotnikiem litewskich sił lotniczych - zwiadowcą lotniczym, a później uzyskał zdolności instruktora spadochronowego, zasłynął jako mistrz pokazów skoków.
W 1934 roku R. MARCINKUS był zaproszony do historycznej trójki eskadry samolotów ANBO-IV, dowodzonej przez płk. Antanasa GUSTAITISA (także konstruktora litewskich samolotów), latającej wokół Europy, przydzielony do oddziału ku pamięci przelotu nad Atlantykiem DARIUSA i GIRENASA. R. MARCINKUS również był znany jako wspaniały piłkarz, lider drużyny narodowej oraz jej kapitan. Dziś historycy sportu oceniają Romualdasa MARCINKUSA jako jednego z najlepszych piłkarzy przedwojennej Litwy. W 1939 roku R. MARCINKUS został odznaczony i wyróżniony honorowym znakiem litewskiej, wojskowej awiacji tzw. "Stalowymi skrzydłami". W tym samym czasie podpisał on dokument lojalności i wyjechał z Litwy.
W 1940 roku R. MARCINKUS został przyjęty do wojskowej awiacji we Francji, jako ochotnik w oddziałach dla cudzoziemców. Po francuskiej kapitulacji, R. MARCINKUS stał się lotnikiem brytyjskich królewskich sił lotniczych (RAF), pilotem 1 eskadry myśliwców „Hurricane“ (Huragan). 12 lutego 1942 roku R. MARCINKUS pilotując „Hurricane'a" był zestrzelony i dostał się do niewoli niemieckiej. Został uwięziony w obozie Stalag Luft III (koło Żagania) , przeznaczonym dla brytyjskich i amerykańskich lotników wojskowych, R. MARCINKUS w obozie uczestniczył w działalności podziemnej organizacji o kryptonimie "X", która 25 maja 1944 roku nocą zorganizowała masową ucieczkę jeńców wojennych, później ukazywaną jako sensacja II wojny światowej.
Tylko trzem jeńcom udało się szczęśliwie uciec, inni zostali złapani, a 50 -ciu mężczyzn, pomiędzy nimi i R. MARCINKUSA - rozstrzelano. Te zdarzenia zostały na świecie nazwane "Wielką ucieczką", i także na podstawie książki ("The Great Escape" Paula Brickhilla) powstał w 1963 r. film. W 1948 roku miejsce pogrzebania zwłok Romualdasa MARCINKUSA zostało rozpoznane i urnę z Jego prochami przeniesiono do POZNANIA na cmentarz wojenny wspólnoty brytyjskiej (British Commonwealth War Cemetery na którym są pochowani także Polacy, lotnicy - jeńcy uciekinierzy "Wielkiej ucieczki" - mjr Antoni KIEWNARSKI, por.nawigator Włodzimierz KOLANOWSKI, podpor. Stanisław KRÓL, por. Jerzy MONDSCHEIN, por. Kazimierz PAWLUK i por. Paweł TOBOLSKI).
(wg książki Gražiny Sviderskytė's "Kapitan Huraganu")
Bohater rozprawki
Samolot ANBO nad Kownem
Okładka książki Gražiny Sviderskytė's "Kapitan Huraganu"
(Uragano kapitonas. – V.: Artseria, 2004. – 328 p.: iliustr.- ISBN 9986-716-38-1)
Plakat do filmu "Wielka ucieczka"
Uroczystość honorowa z 12. XI. 2009 roku w POZNANIU
© ŹRÓDŁA:
* rozprawka jest (poza dopiskami) dokładnym tłumaczeniem urywka biografii ze strony http://www.xxiamzius.lt/numeriai/2009/11/25/atmi_03.html
* szczegółowa biografia na http://www.plienosparnai.lt/page.php?16
* relacja z uroczystości honorowej z 12 listopada 2009 w POZNANIU http://www.kam.lt/en/news_1098/news_archives/news_archive_2009/news_archive_2009_-_11/remembrance_of_r._marcinkus_interwar_period_pilot_of_lithuania_honoured_in_poznan.html?pbck=10
* zdjęcia z sieci i © własne
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz